Cemaate gitmeye mani olan özürler

Sual: Camiye cemaatle namaz kılmak için gidememeye sebep olan özürler var mıdır, varsa nelerdir? Cevap: Hastanın, felçlinin, bir ayağı kesi...

Sual: Camiye cemaatle namaz kılmak için gidememeye sebep olan özürler var mıdır, varsa nelerdir?
Cevap: Hastanın, felçlinin, bir ayağı kesik olanın, yürüyemeyen ihtiyarın, yaşlının ve gözleri görmeyen âmânın cemaate gitmesi lazım değildir. Yardımcıları, nakil vasıtaları olsa da, lazım değildir. Yağmur, çamur, çok soğuk ve karanlık da, özürdür. Çok rüzgâr, yalnız gece özür olur. Hırsız ve başka sebeple malı gitmek korkusu, fakir olanın alacaklısından korkusu, canı ve malı için zalimden korkusu, abdest sıkıştırması, yolcunun nakil vasıtasını kaçırmak korkusu, hastaya bakmak, imrendiği yemeği kaçırmak korkusu, fıkıh bilgisini öğrenmeyi kaçırmak korkusu, cemaate gitmemek için özürdür. İmamın bid'at sahibi olduğunu veya abdestin, guslün, namazın şartlarını gözetmediğini bilmek de özürdür. Bidat sahibi kimsenin imam olması tahrimen mekruhtur.

***
Sual: Herhangi bir yerde cemaatle namaz kılarken, imam olacak kişiyi seçerken, nelere dikkat etmeli ve neleri gözetmelidir?
Cevap: Namaza ait hükümleri, ilmihal bilgilerini iyi bilenin ve gözetenin, başkalarından önce imam seçilmesi lazımdır. Bundan sonra, tecvit ile okuyan seçilir. Hafız olması şart değildir. Bunlar birkaç kişi ise, vera sahibi olan seçilir. Vera, şüphelilerden kaçınmak demektir. Bundan sonra, yaşı çok olan seçilir. Bundan sonra, sıra ile, huyu, yüzü, nesebi, sesi, elbisesi güzel olan seçilir. Bunlar birkaç kişi ise, aralarından malı, mevkii çok olan seçilir. Bunlar da benziyor ise, mukim misafire imam olur. Seçimde uyuşulmazsa, çoğunluğun seçtiği imam olur. Daha üstünü varken, başkası seçilirse, çirkin olur. Fakat, günah olmaz. Bir evde, ziyafette, seçim aranmadan, ev sahibi, ziyafet, davet sahibi imam olur. Yahut, imamı bu seçer. Kiracı, ev sahibi demektir. İstenmeyen kimsenin imam olması mekruhtur.

***
Sual: Bazı kimseler, camilerde her namazdan sonra müsafeha ediyor. Bu şekilde camilerde, her namazdan sonra böyle tokalaşmak, müsafeha etmek uygun olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde deniyor ki:
"Camide her namazdan sonra birbiri ile müsafeha etmek bidattir, Şiilerin âdetidir. Bayram günleri, camilerde müsafeha ederek bayramlaşmak ve namazlardan sonra, âdet etmeden, ara sıra müsafeha etmek caizdir."

***
Sual: Kadın, yanında mahremi olmadan hacca ve sefere gidebilir mi?
Cevap: (Hadîka), ikinci cild beşyüzdoksanbirinci sahifede diyor ki, (Peygamberimiz "sallallahü aleyhi ve sellem", (Allahü teâlâya ve ahiret gününe inanan kadının üç günlük yola, zevci veya zî-rahm-i mahreminden biri ile gitmesi helal olur) buyurdu. Yâ Resûlallah! Zevcem hacca gidiyor. Ben cihada gidiyorum. Yanında bulunamayacağım denildi. Buna, (Cihadı bırak. Zevcen ile birlikte hac yap!) buyurdu. Bu hadîs-i şerife göre, zevcesini hacca götürmek için, başka mahremi bulunmaz ise, zevcin cihaddan geri dönmesi lâzımdır. Çünkü, zevceyi haramdan korumak farz-ı ayndır. Kadının, mahremsiz sefere çıkması câiz olmadığı gibi, yabancı erkeklerin ve mahremleri ile giden kadınların da, bir kadını sefere götürmeleri câiz değildir. Kadının hacca gitmesi için de, yanında mahremi veya zevci bulunması lâzımdır.

Kız kardeşinin zevci, yani enişte ve teyzenin zevci, kadının mahremi değildir. Bunların mahrem olmadıkları (Ni'met-i islâm)ın hac kısmında ve (Alî efendi fetvâsı)nda yazılıdır. Mahremin emin ve âkıl ve baliğ olması lâzımdır. Müslüman da, zimmî de olabilir. Mecusi olamaz. Müslüman bir kadın, mecusi olan mahremi ile ve emin olmayan mahremi ile ve baliğ olmamış akıllı çocuk mahremi ile sefere çıkamaz. Böyle çocuğun bulunması, halvete mâni olamaz. Baliğa olmamış, gösterişli kız da, kadın gibidir. Yani mahremsiz sefere çıkamaz. Hanefî mezhebinde, kadının mahremsiz sefere çıkması, sözbirliği ile haramdır. Şâfiî mezhebinde, kadının mahremi olmadan, emin kadınlarla birlikte, yalnız hacca gitmesi câizdir). Hanefî kadın, Şafii'yi taklit ederek, böyle hacca gidemez. Çünkü, mezhep taklidi, ancak emir olunan bir iş yapılırken, meşakkat, sıkıntı olduğu zaman, bu sıkıntıdan kurtulmak içindir. Mahrem bir erkeği bulunmayan kadının hacca gitmesi emir olunmadı ki, Şafii'yi taklit etmek lâzım olsun. Yani, mahremi olmayan kadına hacca gitmek farz olmaz. (Tam İlmihal s. 900)

Sosyal Sorumluluk Projesi