Gösteriş için namaz

Sual: Patronumun gözüne girmek için, sadece iş yerinde namaz kılıyorum. Eve gidince kılmıyorum. İş yerinde kılarken, okumadan yatıp kalkmı...

Sual: Patronumun gözüne girmek için, sadece iş yerinde namaz kılıyorum. Eve gidince kılmıyorum. İş yerinde kılarken, okumadan yatıp kalkmıyorum. Belki işe yarar ümidiyle sahih olacak şekilde kılıyorum, yani namazı bozan bir şey yapmadan, Allah rızası için kılıyorum, ama patronun gözüne girmeyi de düşünüyorum. İş yerinde kıldığım namazlar, boşa mı gidiyor, yoksa şirk mi oluyor?
CEVAP
Namaz, Allah rızası için kılınınca, karıştırılan riya, şirk olmaz, o namaz da, boşa gitmez. Müslüman, ibadetini Allah için yaparken ibadete riya karışabilir. Riya karışan ibadete, şirk denmez. İbadeti bir menfaat için yapmak da, şirk veya küfür değildir. Mesela hacca gidenin niyeti, para kazanmak, oradan ucuz mal getirmek olsa da, buna şirk denmez.

Ticaret maksadıyla hacca gidenin, hiç ibadet niyeti yoksa, riya olur. Ticaret niyeti yanında, ibadet niyeti de olursa, ibadet niyeti çok olursa, sevab hâsıl olur. Allahü teâlânın rızası için, namaza başlayıp, sonradan hâsıl olan riyanın, zararı olmaz. Riya ile başlanan farzlar, sahih olur. İbadet borcu ödenmiş olursa da, sevabı olmaz. İbadet yaparak Allahü teâlâdan, dünya çıkarlarını istemek, riya olmaz. Yağmur duasına çıkmak böyledir. İstihare yapmak da, böyledir. Ücretle imamlık ve Kur’an kursu hocalığı yapmak, sıkıntıdan, hastalıktan ve fakirlikten kurtulmak için âyet-i kerime okumak da böyledir. Bunlarda hem ibadet, hem de menfaat niyetleri bulunmaktadır. İbadet niyeti hiç bulunmazsa riya olur. İbadet niyeti çok olursa, sevab hâsıl olur. İbadetlerini başkalarına göstermek, onlara öğretmek ve teşvik etmek niyetiyle olursa, yine riya olmaz, hattâ çok sevab olur. Allahü teâlânın rızası için namaza durup, namazı bitirinceye kadar hep dünya işlerini düşünürse, namazı yine sahih olur. (İslam Ahlakı)

Dinde şekilcilik var mı?
Sual: (Dinimizde şekilcilik yok) diyenler olduğu gibi, (Var) diyenler de oluyor. Hangisi doğrudur?
CEVAP
Bu, söyleyenin niyetine göre değişir. Şekilcilikten kasıt, kılık kıyafet mi? Dış görünüş mü? Yoksa ibadetleri belli bir şekil ve kalıpta yapmak mıdır? Her ikisini de açıklayalım:

Dış görünüş yönünden şekilcilik:
Şekilcilikten maksat, dış görünüş, kılık kıyafet ise, burada niyet önemlidir. Aynı şeyi yapan iki kişiden biri, niyetine göre sevab, diğeri günah kazanır. Mesela, sünnete uymak, İslam’ın vakarını korumak niyetiyle iyi ve temiz giyinmek, koku sürünmek sevab olur. Gösteriş veya öğünmek için yapmak günah olur. Çünkü Allahü teâlâ, bir kimsenin yeni, temiz elbisesine, saçına, sakalına, cübbesine bakarak sevap vermez. Bunları ne niyetle yaptığına bakarak sevap veya günah yazar. Bu konudaki bir hadis-i şerif meali şöyledir:

(Allahü teâlâ, sizin şeklinize, malınıza bakmaz; kalblerinize, amellerinizi ne niyetle yaptığınıza bakar.) [İbni Mace]

İbadet yönüyle şekilcilik:
Şekilcilikten maksat, namazı belli şekillerde kılmak, haccı belli şekillerde yapmak, Kâbe etrafında dönmek, şeytan taşlamak, kurban kesmek gibi dinî kurallar ise, dinimizde elbette şekiller ve kurallar vardır. Kuralsız bir din olamayacağı gibi, kuralsız bir dernek, hattâ kuralsız oyun bile olmaz. Kuralsız, düzensiz devlet, millet ve hayat olmaz. Dünya, Ay ve yıldızlar, kendilerine has kurallar içinde hareket ederler.

Dünya işlerinde kurallara tam uyana, (Saat gibi çalışıyor) deriz. Böyle bir şekilcilik ayıplanmaz, aksine övülmesi gerekir.

 

Sosyal Sorumluluk Projesi