Para geçmez hâle gelirse

Sual: S. Ebediyye’de, (Kâğıt paralar geçmez hâle gelirse, İmam-ı Ebu Yusuf’a göre pazarlıktaki, İmam-ı Muhammed’e göre tedavülden kalktığı ...

Sual: S. Ebediyye’de, (Kâğıt paralar geçmez hâle gelirse, İmam-ı Ebu Yusuf’a göre pazarlıktaki, İmam-ı Muhammed’e göre tedavülden kalktığı zamandaki kıymeti verilir) deniyor. Bu bir örnekle açıklanabilir mi?
CEVAP
Bir mal veresiye satıldığı zaman, mesela değeri 3 gram altın ise, para geçmez hâle gelince, İmam-ı Ebu Yusuf'a göre, müşteri satıcıya 3 gram altın vermek zorundadır. Yahut 3 gram altının değeri kadar geçer para ne ise, ondan da verebilir. Satıcı bundan fazlasını isteyemez. Şimdi o mal çok pahalansa mesela 5 gram altın olsa, ancak o zamanki değerini isteyebilir, satıcı o değerden ücretini almak zorundadır. (Malım pahalandı 5 gram ver) diyemez.

Tersi de olabilir. Malın değeri düşer, 2 gram altın edebilir. Müşteri, (Malın değeri düştü, ben buna 2 gram veririm) diyemez. Malın satışındaki değer geçerlidir. İmam-ı Muhammed’e göre ise, paranın geçmez olduğu zamandaki değerinden verilir. Bir zaman sonra para geçmez hâle gelince, o zaman malın değeri 3 gram altın iken, ya artarak 4 gram olmuştur veya eksilerek 2 grama inmiştir. Yahut yine 3 gram olarak kalmıştır. O zamanki değeri ne ise, satıcı onu ister. Satıcı, (Bakın, malım, paranın tedavülden kalktığı zamanda 4 gram altın oldu) diyerek 4 gram altın isteyemez. Müşteri de, (Bakın, bu mal 2 gram altın alabiliyor, 2 gram altın vereyim) diyemez. O malın, paranın tedavülden kalktığı zamandaki kıymeti ne ise, onu verir. Ama fetva İmam-ı Ebu Yusuf'a göredir.

Eğer alıcı ve satıcı anlaşırlarsa İmam-ı Muhammed'in kavline göre de hareket edebilirler.

Enflasyon sebebiyle paranın değeri düşünce de veya herhangi bir sebeple artınca da hüküm böyledir.

Sosyal Sorumluluk Projesi